«Փողերը քամուն տալ կամ ֆուտբոլային շոփինգ». Ամառային տրանսֆերներ, որոնք արդեն հիմա կարելի է ձախողված համարել
Տրանսֆերային ամառ-2023-ն իր բնույթով ու ընթացքով միանշանակ տարբերվող էր։ Մենք մեր երեխաներին տարիներ հետո պատմելու ենք, որ 2023 թվականին մի շարք ֆուտբոլիստների այլևս չէր հետաքրքրում եվրոպական մեծ մրցանակների համար պայքարելը։ «Էականն ու գլխավորը գումարն է։ Դրա համար կգնամ Սաուդյան Արաբիայում կխաղամ», – այսպես էին մտածում այս տրանսֆերային պատուհանի ընթացքում ամենաաղմկահարույց տեղափոխությունների հեղինակ ֆուտբոլիստները։
Բայց միայն Սաուդյան Արաբիա կայացած տրանսֆերները չէ, որ մեծ աղմուկ են հանել ֆուտբոլային աշխարհում։ Հերթական անգամ խելահեղության հասնող տասնյակ ու հարյուրավոր միլիոն եվրոներ՝ 1 կամ 2 մրցաշրջան լավ ֆուտբոլ ցուցադրած ֆուտբոլիստների համար, և, իհարկե, դեդլայնին լրահոսը պայթեցրած Ֆելիշի տրանսֆերը «Բարսելոնա» կամ Արմաբատի տեղափոխությունը «Մանչեսթեր Յունայթեդ»։
Ստորև մենք պատրաստակամություն ենք հայտնել հագնելու Վանգայի դիմակն ու փորձելու ենք կանխատեսել այս տրանսֆերային պատուհանի ամենաձախողված տրանսֆերները։ Առաջ անցնելով նշենք, որ առաջարկվող տարբերակներից և ոչ մեկը Սաուդյան Արաբիայի հետ կապ չունի։
Կայ Հավերց – «Չելսիից»՝ «Արսենալ»
Ժամանակին Հավերցի համար հերթ էին կանգնել «Ռեալն» ու «Բարսելոնան», սակայն տաղանդավոր գերմանացին նախըտրեց կարիերան շարունակել Լոնդոնում։ «Չելսին» 2020 թվականի ամռանը հերթական անգամ շոփինգի էր դուրս եկել և Գերմանիայից «Ստեմֆորդ Բրիջ» բերեց Կայ Հավերցին ու Տիմո Վերներին։ Ասել, որ նրանք չարդարացրին սպասելիքները, կնշանակի ոչինչ չասել։ Հավերցի արդյունավետության հետ կապված կան հարցեր, եթե չասենք ավելին։ 91 խաղում խփած ընդամենը 19 գնդակը հաստատ այն արդյունքը չէ, որն ակնկալում էր «Թոշակառուների» ղեկավարությունը։
Որպես արդարացում պետք չէ նաև մոռանալ հետևյալը. Հավերցն, ի սկզբանե, արդյունավետ հարձակվող ֆուտբոլիստ չի էլ եղել։ Լևերկուզենի «Բայերի» կազմում նա 118 խաղում խփել է 36 գնդակ։ Միջին վիճակագրությամբ, երևի, հարազատ «Բայերում» թվերն ավելի լավն են, բայց անգլիական ու գերմանական ֆուտբոլներն արմատականորեն տարբերվում են։ Գումարած դրան, Հավերցը «Չելսիում» այդպես էլ չկարողացավ գտնել իր դիրքը։ Մարզիչները նրա համար ցանկանում էին հատուկ սխեմա մշակել, որտեղ նա կունենար լիակատար ազատություն, սակայն այդպես էլ ոչինչ չստացվեց։ 80 մլն եվրո + 20 մլն՝ բոնուսների տեսքով․ այս արժողությամբ տրանսֆերը ձախողում էր։
Զարմանալի է, որ «Արսենալը» այսքանը հաշվի չառավ ու նրա համար վճարեց 75 մլն եվրո։ Իհարկե, Հավերցը դեռ ընդամենը 24 տարեկան է, միանշանակ իր ժամանակն էլ կգա։ Սակայն «Արսենալում» դա անելը մի փոքր բարդ է լինելու։ Նրա օգտին խոսում է Արտետայի ստեղծագործ, և ոչ պրագմատիկ ֆուտբոլը։ Բայց այդ կրեատիվությունը թիմում ապահովող ֆուտբոլիստներ կան արդեն՝ Տրոսարն ու Օդեգեգորը բավական են, նրանց ենք գումարում նաև Մարտինելլիին, Սակային ու Ժեզուսին և կառաջանա հարց. Հավերցն ու՞մ է հարկավոր։ Թվարկած ֆուտբոլիստներից յուրաքանչյուրն ամեն ինչով գերազանցել է Հավերցին բոլոր ցուցանիշներով։ Ռոտացիա՞։ Էլի տարբերակ է, բայց 75 միլիոն վճարես, որ ռոտացիա անե՞ս։ Բարդ է ասելը…։
Ռանդալ Կոլո-Մուանի – «Այնտրախտից»՝ ՊՍԺ
Ռանդալ Կոլո-Մուանիի համար ՊՍԺ-ն գերմանական «Այնտրախտին» տրանսֆերային պատուհանի վերջին օրը վճարեց 95 մլն եվրո։ Ամբողջ ամռան ընթացքում ֆրանսիացի ֆուտբոլիստը ազդակներ էր ուղարկում թոփ ակումբներին՝ ակնարկելով որ ցանկանում է խաղալ ամենաբարձր մակարդակի վրա։ Հուլիսին հայտնի դարձավ, որ Կոլո-Մուանիի տեղափոխության համար «Մանչեսթեր Յունայթեդը» պատրաստ է վճարել մոտ 80 մլն եվրո։ «Այնտրախտում» կարծեցին, որ իրենց հարձակվողն ավելին արժե։
Հասկանալով, որ միակ ակումբը, որը կարող է վճարել այնքան գումար, որքան Կոլո-Մուանին է պատկերացնում, ՊՍԺ-ն է, նա սկսեց բոյկոտել մարզումները։ Ֆրանսիացի ֆուտբոլիստը հրապարակայնորեն խնդրել է իրեն տրանսֆերի հանել։ Իսկ երբ նրա անունը չհայտնվեց «Այնտրախտի» եվրագավաթային խաղերի հայտացուցակում, պարզ դարձավ. այս սագան էլ կավարտվի մի օր։ Զարմանալին այն է, որ մինչև տրանսֆերի՝ պաշտոնական դառնալը, Կոլո-Մուանին «բոլորի աչքի համար» գնաց Փարիզ։
Չի կարելի ասել, որ Կոլո-Մուանին միջին կարգի ֆուտբոլիստ է կամ թույլ է։ Միանշանակ, Մեսիի ու Նեյմարի ֆոնին Ֆրանսիայի հավաքականի հարձակվողն այն չէ։ Դրիբլինգի դիմելիս Կոլո-Մուանին հրաշալի է գործում, հակագրոհելիս իր ակումբում հավասարը չուներ։ Միևնույն ժամանակ նրա դրական կողմերից մեկը թիմակիցների հետ համագործակցությունն է, արագ կողմնորոշվելու ունակությունը։
Բայց վտանգ կա ու բավական մեծ վտանգ։ Կոլո-Մուանին մինչև Փարիզ տեղափոխվելը կայուն չի խաղացել մի ակումբում, որը դավանում է դոմինանտ ֆուտբոլ։ Չի ներկայացրել թիմ, որի դիրքային գրոհները մոտ 683097 անգամ ավելի շատ են, քան հակագրոհների փորձերը։
Լուիս Էնրիկեի ՊՍԺ-ն առաջնության առաջին խաղում կատարել էր 1000 փոխանցում։ Միջինը 300+ փոխանցում յուրաքանչյուր 30 րոպեն մեկ։ Ի՞նչ է անելու այս թիմում Կոլո-Մուանին՝ մնում է հարցական։ Իհարկե, հավաքականի թիմակիցներ Կիլիան Մբապեն և Ուսման Դեմբելեն կօգնեն արագ ադապտացվել, սակայն անհրաժեշտ խաղային սխեմա գտնել է պետք, որպեսզի նշածս 3 ֆուտբոլիստները լինեն միասին դաշտում և տան առավելագույն օգուտ։ 4-3-3 կամ 3-4-3 սխեման կարող է աշխատել, սակայն Կոլո-Մուանիի ուժեղ կողմերը բացարձակ չեն երևալու։ Գլուխկոտրուկ՝ ֆրանսիական ձևով, որի լուծումը գտնելը բարդ է։
Մեյսոն Մաունթ – «Չելսիից»՝ «Մանչսթեր Յունայթեդ»
Անգլիացի երիտասարդ ֆուտբոլիստը մանկուց երկրպագում էր մի թիմի, որի կազմում կատարեց իր առաջին ֆուտբոլային քայլերը, այնուհետև մանկապատանեկան թիմերից, հեռանկարային կերպարից վերածվեց «Չելսիի» հիմնական կազմի ֆուտբոլիստի, սկսեց հրավիրվել Անգլիայի հավաքական: Ժամանակի ընթացքում նրան սկսեցին համեմատել Լեմպարդի հետ, սակայն հենց Ֆրենկիի հետ աշխատանքից հետո մասնագետները նրա խաղում նկատեցին զգալի անկում: Ժամանակ առ ժամանակ Մաունթը միանում էր, ցույց էր տալիս մակարդակով ֆուտբոլ, բայց գալիս էին օրեր, նույնիսկ ամիսներ, երբ նա դաշտում էր, սակայն միայն գլխաքանակ էր ապահովում:
Այդ տեսանկյունից Մաունթի համար 60 միլիոն ֆունտ վճարելը անգլիացի ֆուտբոլային վերլուծաբանները համարեցին շոկային: Այո, «Յունայթեդը» ուներ միջին գծում որակյալ կիսապաշտպանի կարիք: Սակայն առաջին իսկ հանդիպումները ցույց տվեցին, որ Մաունթը դեռ հսկայական աշխատանք ունի կատարելու: «Վուլվզի» հետ նորամուտի խաղում 24-ամյա ֆուտբոլիստը միայն 30 անգամ է դիպել գնդակին: Ոչ պակաս մտահոգիչ է նաև կորուստների թիվը՝ 9 անգամ Մաունթը գնդակը նվիրել է մրցակցին, անհատական 7 մենամարտից 5-ում էլ պարտվել է: «Տոտենհեմի» հետ խաղում պատկերն ավելի տխուր էր՝ ընդամենը 26 հպում գնդակին և 14 դիպուկ փոխանցում: Այո, խաղային դիրքի փոփոխություն էլ կար. տեն Հագը նրան տեղ էր հատկացրել Կազեմիրոյի կողքին կիսապաշտպանության ուղիղ կենտրոնում: Սակայն ակնկալվում էր, որ նա box-to-box պետք է խաղար ու կենտրոնով գնդակը քարշ տաներ առաջ: Չստացվեց:
Հիմա Մաունթը թիմի լազարեթում է. վնասվածքի պատճառով նա խաղադաշտ դուրս չի գալու մոտ 5 շաբաթ: Մենք նրան դաշտում կտեսնենք հոկտեմբերի կեսերին, երբ նա դեռ պետք է մարզավիճակ հավաքի և այլն:
Մատեուշ Նունյեշ – «Վուլվզից»՝ «Սիթի»
Եվս մեկ ոչ միանշանակ գործարք: Առաջին հայացքից ամեն ինչ պարզ է դառնում, երբ հիշում ենք, թե ինչպես էր Պեպը հանրային կերպով հիանում Նունյեշով: Գվարդիոլան գովեստի խոսքեր էր շռայլել պորտուգալացուն՝ «Սպորտինգին» Չեմպիոնների լիգայում հաղթելուց հետո: Դրանից մի տարի հետո Նունյեշը, բնականաբար, տեղափոխվեց Անգլիայում «Պորտուգալիայի ներկայացուցչություն»՝ «Վուլվզ»:
Բայց մյուս կողմից ծնվում է տրամաբանական հարց՝ ի՞նչ է տալու Նունյեշն այս «Սիթիին»: Նրա բացառիկ ունակությունն, իհարկե, գնդակով անցումներն են եզրով կամ կենտրոնից եզր: Դա հատկապես լավ երևաց «Մանչեսթեր Յունայթեդի» հետ հանդիպման ժամանակ: Խնդիրն այն է, որ «Սիթին» արդեն ձեռք է բերել Մատեո Կովաչիչին, որը ոչ միայն լավ է գնդակն առաջ տանում, այլև շատ ավելի համարձակ որոշումներ է կայացնում: Միանշանակ Կովաչիչ-Նունյեշ զույգում խորվաթ ֆուտբոլիստը լինելու է 100 տոկոսանոց ֆավորիտ, քանի որ ավելի հասուն է և փորձառու:
Կազմի խորության տեսանկյունից հարց չկա՝ Նունյեշը պետք կգա միանշանակ: Բայց կա մտավախություն, որ նա կարող է թիմի համար վերածվել Կալվին Ֆիլիպս 2.0-ի, որին ևս 2 տարի առաջ «Սիթին» ձեռք էր բերել մեծ գումարով ու հիմա «թթու է դրել» պահեստայինների նստարանին:
Մանուել Ուգարտե – «Սպորտինգից»՝ ՊՍԺ
Այս տրանսֆերային պատուհանի ընթացքում ՊՍԺ-ն, ամուսնու անսահմանափակ բանկային քարտը նվեր ստացած կնոջ նման գնացել էր Ռոդեո Դրայվ և աջ ու ձախ գնումներ էր անում: Միանշանակ, Ուսման Դեմբելեի տրանսֆերը կարելի է համարել թոփ, ավելացնում ենք այստեղ Լուկա Էրնանդեսին, Մարկո Ասենսիոյին ու վերջ (Շկրինյարը եկել էր դեռ հունվարին): Իհարկե կան նաև Կոլո-Մուանիի կամ Խավի Սիմոնսի տրանսֆերները, սակայն դրանք ՊՍԺ-ի պես հավակնոտ թիմի համար լուրջ չեն: Էլ չենք խոսում Մանուել Ուգարտեի մասին:
22-ամյա ուրուգվայցին «Սպորտինգում» իրեն շատ լավ է դրսևորել, գերազանց քանդող է, բետոնում է միջին գիծը, հրաշալի է խաղում 2 հենակետայինով դիրքում: Սակայն հարց է առաջանում. ինչի՞ համար վճարել 60 միլիոն եվրո անհայտ կիսապաշտպանի համար, եթե թիմում կա Մարկո Վերատիի նման վիշապ: Բացի դրանից, Ուգարտեն էլ, Կոլո-Մուանիի նման տանջվելու է մինչև լիարժեք հարմարվելը: Լուիս Էնրիկեն սիրում է փոխանցում կատարող ֆուտբոլիստ: Ուգարտեն դրա լավագույն վարպետը չէ, մինչդեռ Վերատին հրաշալի է տեսնում դաշտը, թիմակիցներին ու կարողանում է լավ գրոհներ քանդել ու ստեղծել:
Լինենք ինքներս մեզ հետ անկեղծ. ՊՍԺ-ն ամբողջ մրցաշրջանի 80-տոկոսի ընթացքում որևէ մեկի հետ կռիվ չի տալիս: Ներքին առաջնությունում բոլոր թիմերն իրենց պոտենցիալով կամ հնարավորություններով փարիզցիներից հեռու են լուսային հազարավոր տարիներով: Վերջին տարիներին ՊՍԺ-ն միայն ինքն է իր համար խնդիրներ ստեղծել՝ թերագնահատելով մրցակիցներին: Միակ պայքարը, որը թիմը գործնականում մղում է՝ Չեմպիոնների լիգայում է, սակայն հենց ներքին մրցասպարեզում «հորանջեցուցիչ» ֆուտբոլի պատճառով թիմն ունենում է կրակի պակաս այնտեղ, որտեղ կա դրա կենսական անհրաժեշտությունը:
Մանուել Ուգարտեն հենց այդպիսի կրակոտ ֆուտբոլիստ է, նրա լավագույն ունակություններն ի հայտ են գալիս ճգնաժամային իրավիճակներում, երբ նա պետք է գրոհ կանգնեցնի, գնդակախեղդ անի մրցակցին իր սահանկումներով ու պրեսինգով: Ստացվում է, որ նոր թիմում Ուգարտեն գործ չի ունենալու անելու՝ փոխանցելուց այդքան էլ լավ չէ, գնդակն էլ ումի՞ց պետք է խլի, եթե իր թիմը խաղաժամանակի 70 տոկոսից ավելին տիրում է դրան:
Ռոբերտ Գասպարյան
